Stres oksydacyjny jest zjawiskiem, które odgrywa kluczową rolę w zdrowiu i chorobach zarówno ludzi, jak i zwierząt. Polega on na zaburzeniu równowagi między produkcją reaktywnych form tlenu (RFT) a zdolnością organizmu do neutralizowania ich szkodliwego działania.
Czym jest stres oksydacyjny?
Stres oksydacyjny jest wynikiem nadmiernej produkcji wolnych rodników, głównie reaktywnych form tlenu (RFT), które mogą uszkadzać komórki i tkanki m.in. poprzez utlenianie kwasów tłuszczowych, DNA i białek. W organizmach zwierząt, podobnie jak u ludzi, występują naturalne mechanizmy obronne, takie jak enzymy antyoksydacyjne (np. dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, peroksydaza glutationowa) oraz antyoksydanty nieenzymatyczne (np. witaminy C i E, glutation). Jednak w niektórych sytuacjach, takich jak stres, choroby, czy zanieczyszczenie środowiska, produkcja RFT może przewyższać zdolności obronne organizmu, prowadząc do stresu oksydacyjnego.
Jak powstaje stres oksydacyjny?
Wolne rodniki powstają jako naturalny efekt metabolizmu komórkowego. Są one niezbędne do wielu procesów fizjologicznych, takich jak wzrost komórek i ich różnicowanie. W prawidłowych warunkach ich proporcja w stosunku do antyoksydantów w organizmie jest ściśle kontrolowana. Jednak czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie UV, zanieczyszczenia środowiskowe, niezdrowa dieta czy przewlekły stres, mogą prowadzić do nadmiernej produkcji wolnych rodników w organizmie. Gdy nadmiar reaktywnych form tlenu i azotu jest generowany, organizm nie jest w stanie skutecznie ich zneutralizować za pomocą enzymów antyoksydacyjnych, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza i glutation. To prowadzi do akumulacji rodników tlenu i azotu, które wykazują wysoką reaktywność chemiczną i mogą uszkadzać DNA komórek, białka, kwasy tłuszczowe oraz błonę komórkową. Dezintegracja i uszkodzenia komórek przez wolne rodniki mogą powodować zaburzenia funkcji komórek i tkanek oraz prowadzić do rozwoju nowotworów i wielu innych chorób, takich jak choroby serca, cukrzyca czy choroby neurodegeneracyjne. Stres oksydacyjny może również nasilać się w wyniku zmniejszonej aktywności enzymów antyoksydacyjnych, niedoboru niektórych składników odżywczych (np. witamin C, E, A, beta-karotenu, selenu).
Jakie są przyczyny stresu oksydacyjnego u zwierząt?
Stres oksydacyjny może występować u wszystkich zwierząt, niezależnie od gatunku i jest szczególnie powszechny u zwierząt domowych, a więc także u psów, które narażone są różne czynniki stresowe. Ten stan wywołuje m.in.:
Niewłaściwa dieta, uboga w antyoksydanty, może zwiększać ryzyko stresu oksydacyjnego. Nadmierne spożywanie pokarmu zanieczyszczonego, wysoko przetworzonego wpływa na ogólną równowagę w organizmie, wywołując stan zapalny, a co za tym idzie stres oksydacyjny. Powoduje on zmiany w zachowaniu psa takie jak lęki, depresja i wynikająca z nich agresja i wrogość.
Zanieczyszczenie środowiska – w tym powietrza, wody i gleby może prowadzić w organizmach zwierząt do wzrostu poziomu RFT.
Stres fizyczny i emocjonalny – czynniki środowiskowe, agresja ze strony innych zwierząt, czy intensywne treningi mogą również przyczyniać się do wzrostu produkcji RFT.
Jakie są objawy stresu oksydacyjnego u psów?
Stres oksydacyjny prowadzi do szybszego starzenia się organizmu i rozwoju niektórych chorób takich jak m.in. miażdżyca czy nowotwory. Niektóre z objawów, które wskazywałyby na zbyt dużą ilość wolnych rodników to: przewlekłe zmęczenie i osłabienie, częste infekcje i choroby, przyspieszone starzenie się skóry, pogorszenie się stanu sierści, problemy z koncentracją, zwiększona podatność na uszkodzenia komórek i tkanek, przewlekłe stany zapalne, trudności z regeneracją i gojeniem się ran, zmniejszona wydolność fizyczna i tolerancja wysiłku, zaburzenia snu, niepokój, drażliwość i zmiany nastroju.
Jak można zaradzić stresowi oksydacyjnemu u psów?
Istnieje kilka metod, które mogą pomóc w redukcji stresu oksydacyjnego u psów:
Po pierwsze: Zbilansowana dieta – czyli wprowadzenie do ich diety pokarmów bogatych w naturalne antyoksydanty, takich jak witaminy C i E, karotenoidy, flawonoidy oraz minerały takie jak selen czy cynk. W niektórych przypadkach, dodatkowo konieczne może być stosowanie suplementów diety, które zawierają antyoksydanty, szczególnie w sytuacjach zwiększonego ryzyka stresu oksydacyjnego.
Po drugie: Ograniczenie stresu u czworonoga – ważne jest więc środowisko w jakim żyją. Należy zapewnić im odpowiednie warunków bytowe, minimalizujące stres, jak również odpowiednią przestrzeń, dostęp do świeżej wody i zdrowego pokarmu. Ponadto, nie wolno zapominać o opiece weterynaryjnej. Kontrola lekarska i regularne badania mogą pomóc w wykrywaniu i leczeniu chorób na wczesnym etapie, co zmniejsza ryzyko wystąpienia stresu oksydacyjnego.
Po trzecie: Terapie farmakologiczne i naturalne – W niektórych przypadkach weterynarze mogą zalecić stosowanie u zwierząt leków zawierających antyoksydanty lub substancje wspomagające naturalne mechanizmy obronne organizmu. Zwolennicy kuracji naturalnych mogą zastosować preparaty ziołowe. Niektóre zioła i rośliny,mają właściwości antyoksydacyjne i mogą być stosowane jako naturalne wsparcie w walce ze stresem oksydacyjnym.
Po czwarte: Regularne monitorowanie i badania poziomu antyoksydantów i wskaźników stresu oksydacyjnego w organizmach zwierząt może pomóc w ocenie skuteczności stosowanych bieżących planów leczenia i dostosowaniu terapii na przyszłość.
Stres oksydacyjny jest powszechnym problemem, który może wpływać na zdrowie i dobrostan zwierząt. Zrozumienie jego przyczyn i mechanizmów, a także wprowadzenie odpowiednich strategii zapobiegawczych i leczniczych, może pomóc w redukcji jego negatywnych skutków. Kluczowe znaczenie ma zbilansowana dieta, minimalizacja stresu oraz regularna opieka weterynaryjna, które wspólnie mogą przyczynić się do poprawy jakości życia zwierząt.
W walce wolnymi rodnikami z pomocą przyjdą napoje funkcjonalne dla psów Aqualapka. Zarówno napój na uspokojenie jak i Dogo-Dent zawierają w składzie naturalne antyoksydanty, które kompleksowo zadbają o zdrowie czworonogów. Poza tym świetnie nawodnią ich organizmy, zwłaszcza teraz w upalne dni.
Materiał sponsorowany.